Με τη συνηθισμένη ορειβατική παρέα ξεκινήσαμε για την Αιγιάλη, το ένα από τα δυο λιμάνια που έχει το νησί. Το πλοίο ήταν γεμάτο απο νεα παιδιά και τουρίστες, κυρίως Γάλλους. Ναι! οι γάλλοι ειναι το σημείο αναφοράς για την Αμοργό. Όλα ξεκίνησαν το 1988 με τη γαλλική ταινία του Λυκ Μπεσόν, το Απέραντο Γαλάζιο, πού εχει ως υπόθεση την (αληθινή;;) ιστορία δυο αμοργιανών παιδιών που μεγαλώνουν στο νησι τη δεκαετία του '60 και εξελίσσονται σε πρωταθλητές της ελεύθερης κατάδυσης και ολοκληρώνεται με το θάνατό τους στη θάλασσα της Ταορμίνας στην Σικελία
κατά τη διάρκεια διαγωνισμού κατάδυσης. Το έργο αναδείχθηκε σε ένα από τα πλέον επιτυχημένα φιλμ και το έχουν δει σχεδόν όλοι οι Γάλλοι. Απο τότε, έρχονται μαζικά και νομίζεις ότι βρίσκεσαι στη Γαλλία!!!
Την περίοδο που πήγαμε είχε ελάχιστους έλληνες παραθεριστές... τί να κάνουν σε ένα νησί χωρίς ξαπλώστρες, φραπέδες και χώρο για ρακέτες. Μετρήσαμε 4 μόνο οργανωμένες παραλίες, της Αιγιάλης, του Αγίου Παύλου, της Καλοταρίτισας και το Μαλτέζι στα Κατάπολα. Όλοι οι υπόλοιποι είναι όρμοι με γαλάζια και δροσερά (μάλλον κρύα) νερά. Σε αυτά τα νερά δροσίζαμε τα κορμιά μας μετά απο πολύωρες πεζοπορίες. Άλλωστε γιαυτό ήρθαμε, για τα Μονοπάτια της Αμοργού.
Το πλοίο (Blue Star Patmos) φτανει στην Αιγιάλη μετά απο 8 ώρες ταξιδιού και αφού έχει πιάσει Πάρο, Νάξο, Δονούσα, γύρω στις 2 το πρωί. Στο λιμανι υπάρχει πολυκοσμία από ντόπιους που "ψαρεύουν" τους νεοαφιχθέντες για δωματια, και στα γύρω μπαράκια νέα παιδια κάνουν παρέες και πίνουν τη ψημένη ρακή, ένα παραδοσιακό ποτό, που βρίσκεις μόνο στη Αμοργό. Στήνουμε σκηνές και πέφτουμε για ύπνο.
Πρώτη Μέρα πεζοπορίας: Γκραμβούσα
Παίρνουμε κατεύθυνση προς την Αρκεσίνη με σκοπό τον όρμο της Καλοταρίτισας. Αυτή η παραλία βρίσκεται στο ΝΔ άκρο του νησιού και είναι ένας απάνεμος ορμίσκος με αβαθή νερά σε τυρκουαζ χρώματα με γαλάζιες και μπλε λεκέδες, αυτοί οι μαγευτικοί χρωματισμοί των νερών που προκαλούνται απο τα αβαθή νερά και το γαλάζιο χρώμα του ουρανού. Εδώ βλέπεις βαρκούλες να ρεμπελιάζουν στο μικρό κόλπο χωρίς να νοιάζονται ότι λίγο παραπέρα ο άνεμος σηκώνει θεόρατα κύματα.
Κάνουμε γρήγορα ένα μπάνιο και παίρνουμε το καικάκι (4 ευρώ το άτομο) για να πάμε απέναντι στο νησί, την Γκραμβούσα διασχίζοντας ένα μικρό φορτουνιασμένο δίαυλο, με την πλώρη να ανεβοκατεβαίνει σαν ασανσέρ και να σχίζει τα κύματα και ο ποιητής να λέει:
φουρτουνιασμένη θάλασσα, με τ’ άγρια κύματά σου, χτυπάς τους βράχους με ορμή, πισωγυρίζεις μια στιγμή, μαζεύεις τα νερά σου....
Αποβιβαζόμαστε σε μια βραχώδη σκάλα, από όπου ξεκινούν δυο μονοπάτια για τις γύρω παραλίες, που έχουν λίγη άμμο και λεπτό πετραδάκι, ήμερα βράχια για σκιά αλλά και βαθιά νερά που δεν τα αγριεύει η φουσκοθαλασσιά. Καθοδόν συναντάμε το ξωκλήσι της Παναγιας, ανάβουμε ένα κερί....
....και ξεκινάμε την ορθοπλαγιά για την κορυφή μέσα απο θάμνους και διάφορα είδη φρυγανώδους βλάστησης, που αντέχουν στις ξερικές συνθήκες του Μεσογειακού καλοκαιριού και στην έλλειψη νερού, αλλά και στα ανεμοδαρμένα εδάφη. Η πορεία είναι 40 λεπτά, φοράμε μαγιώ και σανδάλια, μαζί και η φωτογραφική μηχανή.
Η θέα απο την κορυφή είναι εκπληκτική προς όλα τα σημεία του πελάγους, τον κόρφο της Καλοταρίτισσας και ολόκληρη την Κάτω Μεριά της Αμοργού. Απέναντι η Νάξος αλλά και οι βραχονησίδες Ψαλίδα, Φελούκα και Πρόσκοπος. Ίος, Σαντορίνη και Ανάφη καλύπτουν όλο το ΝΔ τόξο του αγνάντι μας, αλλά λόγω της υγρασίας και των αιωρούμενων σωματιδίων της ατμόσφαιρας φαίνονται μάλλον αχνά.
 |
| Αγνάντι απο την κορυφή |
 |
| Δυο απάνεμοι όρμοι στη Γκραμβούσα |
 |
| Παράθυρο με θέα |
 |
| Βραχονησίδα έρμαιη στα κύματα |
 |
| Διασχίζοντας την κορυφογραμμή |
 |
| Θέα με γκρεμίλες |
 |
| Απρόσιτος όρμος |
 |
| Παραλία για φίλημα |
Το ναυάγιο του πλοίου «Ολυμπία» βρίσκεται μισοβυθισμένο σε έναν ήσυχο
κόλπο στην περιοχή της Καλοταρίτισσας, λίγο πριν φτάσουμε στον ομώνυμο κόλπο. Το Φεβρουάριο του 1980 προσάραξε και... ναυάγησε στην Αμοργό.
Οι κάτοικοι θυμούνται "Στις Μάκαρες το
έπιασε βοριάς. Ερχόταν να αράξει κάπου απάνεμα, μέχρι να κοπάσει η
θάλασσα. Νόμιζε πως ο Λίβερος ήταν αγκυροβόλιο. Εριξε άγκυρα, αλλά δεν
τον κράτησε και έπεσε στα βράχια". Το κύμα περνάει μέσα από τα τρυπημένα αμπάρια του και σκάει στις
πέτρες της ακτής. Το παρατημένο σκαρί δημιουργεί μια μυστηριώδη
μελαγχολία και αυτός ίσως να ειναι και ο λόγος που η ταινία "Το Απέραντο Γαλάζιο" αναφέρεται στο ναυάγιο. Αν θέλετε να το επισκεφτείτε κανένα πρόβλημα. Προτού φτάσετε στον κόλπο της Καλοταρίτισσας προσέξτε πόσα αυτοκίνητα είναι παρκαρισμένα δίπλα σε μια στάνη. Έχουν πάρει το μονοπάτι (20 λεπτά με τα πόδια) για τη φωτογράφιση.
Δεύτερη Μέρα πεζοπορίας: Αγιος Ιωάννης Θεολόγος και Σταυρός
Η διαδρομή Λαγκάδα προς Άγ Ιωάννη το Θεολόγο θεωρείται μια κλασική εύκολη διαδρομή με ένα πολύ καλά συντηρημένο και σηματοδοτημένο μονοπάτι σε μήκος 3.3χλμ και ΥΔ 300μ. Το μεγαλύτερο τμήμα της διαδρομής αποτελείται απο μακρόστενα σκαλοπάτια που στην κατηφόρα υποφέρουν τα γόνατα. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου σκια και συνιστάται να γίνει η ανάβαση νωρίς το πρωί που τον ήλιο κρύβει ακόμη το όρος Κρούκελλο (ή Κρίκελλο).
Λίγο πάνω από την Λαγκάδα αρχίζει το ξερό φαιοκίτρινο τοπίο κατάμεσα του καλοκαιριού, όπου ξεχωρίζουν οι πράσινες συστάδες με τις
συκιές. Το νησί είχε πολλές συκιές πριν πολλά χρόνια.Ανεβαίνοντας αρχίζει να αποκαλύπτεται ο ορίζοντας. Στην αρχή αντικρύζεις τη Νικουριά, ένα στενόμακρο νησί που σχηματίζει ένα φυσικό δίαυλο με την Αμοργό, στο σημείο που είναι η παραλία του Αγίου Παύλου.
Το μοναστήρι-εκκλησία φαίνεται να είναι πολύ παλιό. Ο Νικήτας Βασσάλος εξηγεί στα κείμενά του, ότι πρόκειται για κτίσμα του 7-9ου αιώνα επειδή ο αρχιτεκτονικός του ρυθμός είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, μια τεχνοτροπία που είχε υιοθετηθεί εκείνη την περίοδο.
Το μοναστήρι-εκκλησία επικουρεί μια συμπαθητική κυρία (η κα. Αθανασία;;) που προσφέρει τις υπηρεσίες της όλη την καλοκαιρινή περίοδο, ερχόμενη απο την Αθήνα για το σκοπό αυτό. Αυτη την Κοινωνία των Πολιτών μέσω του Εθελοντισμού συναντήσαμε και αλλού εδω στο νησί και μας εξέπληξε ευχάριστα, καθότι στην υπόλοιπη Ελλάδα είναι υποτονική μέσα σε ένα υπερτροφικό κράτος.
Απο την κα Αθανασία μάθαμε ότι ο Θεολόγος γιορτάζει στις 26 Σεπτεμβρίου, όπου και γίνεται το τελευταίο πανηγύρι του νησιού. Μια εβδομάδα νωρίτερα (17/9) θα γίνει στο νησί και ένα άλλο πανηγύρι, εκείνο του ορεινού τρεξίματος, γνωστό ως 1st Amorgos Trail Challenge. Μας είπε επίσης και κάποια στοιχεία για την εποχή της Εικονομαχίας, αλλά κατά πόσα αυτά ταυτίζονται με την ιστορική αλήθεια είναι άλλο θέμα. Όπως υποστηρίζει και ο περίφημος Ραφαηλίδης στα κείμενά του, η ιστορική φαντασία δεν είναι μυθοποιητική φαντασία, είναι η συνέπεια της λογικής επεξεργασίας των ντουκουμέντων για τη συναγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Ήπιαμε την ψημένη ρακή και πήραμε δευτερο και τρίτο λουκουμάκι, περισσότερο για να ενέργεια παρά απο λειχουδιά. Η δεύτερη φάση της πεζοπορίας (Αγ. Ιωάννης Θεολόγος-Σταυρός-Κρούτελλο) το απαιτούσε.
Αρχικά περπατούσαμε ανάμεσα σε ελιές, συκιές, θάμνους και μαντριά, ενώ τριγύρω τα κατσίκια είχαν φάει τα πάντα. Μόνο γαιδουράγκαθα και ό,τι άλλο φυτό με αγκάθια επιβιώνει εδώ.
Η πορεία μας είναι περιμετρική με ανατολική
κατεύθυνση. Συναντάμε μια γαλλίδα, που εγκατέλειψε την προσπάθεια λόγω του απότομου μονοπατιού και του ισχυρού ανέμου και είχε δίκιο... γρήγορα το μονοπάτι στένεψε, ενώ τα
βράχια έγιναν κοφτά προς τα κάτω και το Αιγαίο να δείχνει τις άγριες διαθέσεις του.
Για να φανταστείτε το μονοπάτι, θα πρέπει να πάτε στα Ζωνάρια Ολύμπου. Κάτι ανάλογο είναι και αυτό. Πάνω μας υψώνονται απότομοι βράχοι, το μονοπάτι είναι στενό και κάτω επικρατεί το χάος, δηλαδή ποιό χάος.. το Αιγαίο με τα κυματά του να χτυπάνε αλλύπητα στα βράχια. Τουλάχιστον στον Όλυμπο σκοτώνεσια αν πέσεις, εδώ και σκοτώνεσαι και πνίγεσαι!!!
Η θέα είναι εκπληκτική, ανεπανάληπτη θα μπορούσα να πω. Διακρίνεις μακρυά νησιά του Αιγαίου και σταματάς να τα μελετήσεις. Ο αέρας είναι πολύ δυνατός και ειναι επικίνδυνο να βαδίζεις χωρίς να βλέπεις μπροστά σου. Το μονοπάτι ειναι βατό, αλλά θέλει προσοχή.
Βλέπουμε την άκρη του μονοπατιού και διασχίζουμε δυο πόρτες με θέα στο χάος και στο πέλαγος. Εδώ βγάζουμε συνεχώς φωτογραφίες. Πού βρεθήκαμε διερωτώμαστε. Τώρα καταλαβαίνουμε τους αμοργιανούς, που απορούσαν (και ίσως να μην μας πίστευαν) όταν τους λέγαμε ότι κάναμε την πορεία.
Πολλοί δεν την έχουν κάνει αν και ειναι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού. Σε όλες τις αμοργιανές πεζοπορίες μας δεν συναντήσαμε ούτε έναν Έλληνα συνοδοιπόρο. Μόνο ξένους, τόσους πολλούς που νομίζαμε ότι ήμασταν στις Άλπεις. Μα ούτε έναν Έλληνα!!!
Στην τελευταία στροφή γυρίζουμε νότια και συναντάμε ένα ξωκλήσι, το Σταυρό, που ειναι προφυλαγμένο κατάλληλα απο τους βοριάδες. Η απόσταση απο το Θεολόγο είναι 3 χλμ. Βασικά, βρίσκεται στο πουθενα, εντελώς απομονωμένο για τη σημερινή εποχή. Παλιά όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά.
Ο αέρας δυναμώνει και σε λίγο εκτειθέμεθα περισσότερο στον αέρα. Ακριβώς απο κάτω (με Νότια κατεύθυνση) βρίσκεται το ρέμα Θράψες, που μέσα απο ορθοπλαγιά κατέβαιναν οι εργάτες στα Μεταλλεία Βωξίτη
και κάνανε το δρομολόγιο προς τη Λαγκάδα σχεδόν κάθε μέρα (αυτό μας το
διηγήθηκε ένας ταβερνιάρης στη Λαγκάδα). Πιθανώς όμως να
χρησιμοποιούσαν και καραβάκι, αλλά για πού, όλη η βορινή ακτογραμμή
είναι απότομη και βραχώδης.
Στα Μεταλλεία ο χρόνος έχει σταματήσει εδώ και εβδομήντα περίπου χρόνια. Σαν ένα μαγικό ραβδί να τα έχει μαρμαρώσει.Σιδερένιες κατασκεύες των εγκαταστάσεων, των βαγονέτων και των στοών βρίσκονται χύμα παντού και προκαλούν
εντύπωση και δέος, ενώ σε μεταφέρουν σε μια άλλη
εποχή, τότε που κάποιοι επιχειρηματίες κατείχαν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των Μεταλλείων και εξώρυχαν Βωξίτη, που αποτελούσε το κυριώτερο μετάλλευμα για το αλουμίνιο. Τα Μεταλλεία έπαψαν να λειτουργούν πριν απο το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Η σημερινή πρόσβαση μπορεί ενδεχομένως να γίνεται από
κατηφορικό μονοπάτι που ξεκινάει από το εκκλησάκι του Σταυρού. Είναι
αρκετά δύσκολη και δεν συνιστάται λόγω του δύσβατου της περιοχής, της
σαθρότητας και της μεγάλης κλίσης του εδάφους και των απόκρημνων βράχων. Αν η
πρόσβαση ήταν πιο εύκολη, τα Μεταλλεία θα παρουσίαζαν ένα εξαιρετικό οδοιπορικό, μέσα στα ατέλειωτα μονοπάτια, της Αμοργού.
Απο το ξωκλήσι του Σταυρού ξεκινά επίσης μια ανατολική πορεία (χωρίς μονοπάτι) προς το Δάσος των Κέδρων, ενα αρχαίο δάσος με άγριους κέδρους. Και εδώ θέλει προσοχή, όπως και στην υπόλοιπη Αμοργό. Όποιος δεν προτιμήσει τις παραλίες της και τις βατές υπέροχες μεριές της, θα πρέπει να προσέχει.
Πίσω στο Σταυρό πάλι με το δαιμονισμένο αέρα. Φωτογραφίες και βιντεο.. τέτοιον αέρα δεν έχουμε ξαναζήσει και τον ...φωτογραφίζουμε. Ανατολικά αντικρύζουμε μια ψηλή κορφή (Πραγματευτής, 720μ) και στα νότια είναι η ψηλότερη κορυφή του νησιού, ο Κρούκελλος με 823μ υψόμετρο. Εκεί ήταν ο στόχος μας.
Ψάχνουμε
το μονοπάτι, ποιό μονοπάτι όμως, ακολουθούμε γιδόστρατα και πάμε όπως
μας πάει ο άνεμος. Στις πλαγιές των βουνών επικρατούν οι λεγόμενοι
ορεινοί Καταβάτες, ψυχροί άνεμοι που κατέρχονται από το βουνό με μεγάλη ταχύτητα και δημιουργούν αίσθηση ψύχρας.
 |
| Στάση για τη δύση του ήλιου |
 |
| Ο ήλιος δύει πίσω απο τα βουνά της Νάξου |
Βέβαια, το Αιγαίο έχει πολύ δυνατούς ανέμους, αλλά οι πλέον επικίνδυνοι καταβατικοί άνεμοι είναι στο Ακρωτήριο του Άθω (λίγο πιό πάνω) και στο Ακρωτήριο
Μαλέας (λίγο πιο κάτω από εμάς). Από τέτοιο άνεμο πιθανολογείται και η καταστροφή του περσικού στόλου το
493 π.Χ. Για να μην συμβεί και σε εμάς ανάλογη καταστροφή (2500 χρόνια μετά), γυρίσαμε απο τα μέσα της διαδρομής στα απάνεμα σοκάκια της ορεινής Λαγκάδας για νόστιμα κεφτεδάκια.
Απο την Αιγιάλη ξεκινά ένα πλακώστρωτο μονοπάτι για τον Κάτω και Άνω Ποταμό. Είναι τα δυο χωριουδάκια πάνω ακριβώς απο τη Γιάλη (το όνομα της Αιγιάλης για τους ντόπιους) που τα διακρίνεις αμέσως, καθώς το βλέμμα σου ατενίζει προς το βουνό. Είναι σαν μια πινελιά σε πίνακες σύγχρονων Ελλήνων Ζωγράφων, όπου η αντίθεση του λευκού με τις
αποχρώσεις του μπλε εναρμονίζονται με τη σύνθεση φυσικών
όγκων (πλαγιά ενός βουνού) και εντάσσονται ταιριαστά στο περιβάλλον.
Βαδίζουμε σε ένα πολύ καλά συντηρημένο μονοπάτι με συνεχή ανηφόρα για τα επόμενα 40 λεπτά και το οπτικό μας πεδίο όλο και αυξανεται. Βλέπουμε τώρα λετπομέρειες, που προηγουμένως τις αγνοούσαμε. Κάτω και προς τα αριστερα βλέπουμε το νησί Νικουριά πνιγμένο μέσα σε γαλαζοπράσινα νερά και προς τα δεξιά τα χωριά Λαγκάδα και Θολάρια, σαν άσπρα στίγματα μέσα σε κιτρινοκαφε τοπίο.
Καθόλη τη διαδρομή βλέπουμε ξύλινους στήλους του ΟΤΕ με εγκατελλημένα καλώδια, που πανω τους τιτιβίζει ο άνεμος σε ρυθμό μιας ελλάσσωνας συγχορδίας. Να!!! και άλλο ένα ξωκλήσι, του Αγ. Μάμα. Αυτός ο Άγιος είναι πολύ παράξενος
άγιος. Θεωρείται προστάτης των κοπαδιών αλλά και των άγριων ζώων. Πολλές φορές εικονίζεται καβάλα σ’ ένα λιοντάρι. Ο Άγιος Μάμας, γεννήθηκε στην
Παφλαγονία της Μικράς Ασίας το 260 μ.Χ.. Οι γονείς του ήταν χριστιανοί
και φυλακίστηκαν για την πίστη τους. Προτού πεθάνουν, έφεραν στη ζωή ένα
παιδί που μεγάλωσε με θετούς γονείς. Η πρώτη λέξη που είπε ήταν
«μάμα». Κι έτσι ονομάστηκε «Μάμας». Έζησε στα βουνά, δίπλα σε βοσκούς.
Ο μύθος λέει ότι μπορούσε να μιλάει με τα ζώα. Είναι άγιος Μικρασιάτης, αλλά και Κύπριος και
Αιγαιοπελαγίτης και Αμοργιανός, ακόμη και Κρητικός.
Στη συνέχεια, η διαδρομή οδηγεί στον Ασφοντηλίτη (είμαστε σχεδόν στα μέσα της διαδρομής και θέλουμε ακόμη 2,30 ώρες για τη Χώρα) με τον παλιό οικισμό, τα πηγάδια, τις
βραχογραφίες και το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου.
Εδώ βρίσκεται και το Στέκι του Μαχαίρα, μια πραγματική όαση στο μέσον του πουθενά. Σερβίρει τούρκικο καφέ, η κα Σοφία, και σου ετοιμάζει βραδινό γευμα με ρεβύθια στο φούρνο και κατσικάκι. Κλείνω τα ματια μου και μεταφέρομαι κάτω απο μια έναστρη νύκτα, μέσα σε αυτό το ερημικό τοπίο, και στον άνεμο να σε ακολουθεί σε κάθε σου βήμα, και αισθάνομαι μια πληρότητα, μια γαλήνη, σαν να ζω μέσα σε ένα παραμύθι.
Και ενώ τα παραμύθια της Σαχραζάτ κράτησαν χίλιες και μια νύκτες, το δικό μου μόλις λίγα λεπτά. όταν ξαφνικά άκουσα τη φωνή ενός συνοδοιπόρου.. φεύγουμε!!. Το μονοπάτι έχει κατεύθυνση από ΒΔ προς ΝΑ, συνεπώς έχουμε θέα και απο τις δυο θάλασσες που περιβρέχουν το νησί. Τώρα όμως ακολουθούμε ανατολική πορεία προς τις απότομες πλαγιές και τους καταγάλανους ορμίσκους. Λόγω των απότομων πλαγιών, οι ορεινοί καταβάτες γίνονται πολύ έντονοι και το βλέπουμε στον ξαφνικό κυματισμό της θάλασσας που ξεκινά σχεδόν απο τους όρμους και ξεχύνεται ανοικτα στη θάλασσα. Θα πρέπει να έχει 7-8 μποφώρ άνεμο.
Διασχιζουμε ένα χωματόδρομο που κάποια στιγμή σταματά σε μια στάνη και συνεχίζει μονοπάτι με χαμηλή βλάστηση, συναντάμε πινακίδες προς τον Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου και μετά προς το ξωκλήσι της Παναγίας της Θεοσκέπαστης.
Ο ενδιάμεσος προορισμός μας πλησιάζει. Μετά απο μια σάρα, ένα πέρασμα σε βράχο και μια γκρεμίλα (που οδηγεί σε έναν καταγάλανο όρμο) βλέπεις αυτό που οι επισκέπτες έρχονται να δουν στην Αμοργό. Το Μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας.
Όλοι σχεδόν μιλούν για την ιστορία του μοναστηριού, αληθινού ή μυθικού. Το μόνο σίγουρο είναι η γεωγραφική του θέση. Βρίσκεται φωλιασμένο μέσα σε απόκρημνα βράχια του όρους Προφήτη Ηλίας (702μ υψόμετρο) και σε ύψος 300μ απο τη θάλασσα.
Όταν το βλέπεις απο μακρυά φαίνεται σαν να είναι με την πλάτη στον τοίχο για να αποφύγει κάτι, ίσως τον άνεμο, το μύθο ή τη διένεξη των εκκλησιών. Θεωρείται έργο κατασκευαστικής τέχνης, πώς μπόρεσαν εργάτες με πρωτόγονα μέσα και εργαλεία να κατασκευάσουν (900 χρόνια πριν) σε μια απίστευτα κακοτράχαλη τοποθεσία τα πρώτα κτίσματα του μοναστηριού! Αυτό και μόνο προκαλεί δέος και θαυμασμό.
Βεβαίως έβαλε και το χεράκι του ο Αλέξιος Α' Κομνηνός, που σαν μεγάλος χορηγός έδωσε τεχνογνωσία και χρήμα για την κατασκευή του, κυρίως όμως το προστάτεψε απο τη διοικητική αρπαγή του από εποφθαλμίοντες "προστάτες", με την έκδοση χρυσόβουλων σιγιλίων, τα οποία εν καιρώ χάθηκαν με αποτέλεσμα δυστυχώς (τη λέξη αυτή αναγράφει το ενημερωτικό φυλλάδιο της Μονής) να περιέλθει τελικά στην Ιερά Μητρόπολη Θήρας, Αμοργού & Νήσων.
Οι χώροι της Μονής είναι 72, εμεις όμως ως επισκέπτες έχουμε τη δυνατότητα να δούμε μόνο το αρχονταρίκι και το ναό που φυλλάσσεται η εικόνα της Παναγίας. Ο μύθος και η προφορική παράδοση ξεκινούν λοιπόν απο τη μεταφορά της εικόνας απο την παλαιστίνη. Στην Ι.Μ Χοζηβά υπήρχε θαυματουργὴ εικόνα τῆς Παναγίας της επονομαζόμενης Χοζεβίτισσας, η οποία εις άδηλον εποχή ανεχώρησε διὰ τη νήσο Αμοργό των Κυκλάδων, όπου καὶ
σώζεται μέχρι σήμερα. Ο μύθος και η ιστορική έρευνα μπλέκονται με επικρατούσα άποψη την προφορική παράδοση. Το ερώτημα αν έφτασε θαυματουργικά ή με μοναχούς (την εποχή της Εικονομαχίας, 8-9 αιωνας) η εικόνα στην Αμοργό και αν η Μονή πρωτοκτίστηκε εκείνη την εποχή, οπότε θεωρείται αρχαιότερη και απο τις Μονές του Αγίου Όρους και αν.. και αν.. και αν.. είναι περισσότερο θεολογικά δημιουργήματα που στερούνται ιστορικής βάσης. Άλλωστε εμείς οι Έλληνες ακόμη δεν έχουμε καταλήξει ποιός και πού ύψωσε το Λάβαρο της Επανάστασης, σχεδόν 180 χρονια πριν!!!
Η θέα απο τη Μονή είναι εξαίσια. Κυρίως η ανατολή του ήλιου, απο το παραθυρο στο αρχονταρίκι, θα παρουσιάζει μοναδικό θέαμα για τους λίγους μοναχούς που εκείνη την ώρα επιτελούν το πνευματικό τους έργο, ενώ ο εντεταλμένος μοναχός κρούει το τάλαντο τρεις φορες με ολιγόλεπτη παύση για να προσκαλέσει τους μοναχούς και τους επισκέπτες στην ακολουθία του Όρθρου.
Η έξοδος απο το μοναστήρι συνδέεται με τριακόσια σκαλιά που πρέπει να τα κατέβεις (ή να τα ανέβεις) για να φτάσεις στο πάρκινγκ και να συνεχίσεις την πορεία σου προς το τελευταίο τμήμα της διαδρομής. Πρόκειται για ένα απότομο μονοπάτι με φειδίσια διαδρομή μέχρι την κορυφή που φτάνεις στην πρωτεύουσα του νησιού, την ορεινή Χώρα.
Παντού θάμνοι, πουρνάρια και πέτρα. Υπάρχουν τόσες πολλές πέτρες στα νησιά, που έχουν φτιάξει πέτρινους φράκτες για να χωρίζουν τα χωράφια τους ή να μαντρίζονται τα κοπάδια, την εποχή που η κτηνοτροφία ήταν το πρώτο μέλημα για επιβίωση. Η πέτρινή αυτή ρυμοτομία έχει γίνει με τέτοια δεξιότητα που αξίζει να την μελετήσεις και να την φωτογραφίσεις. Είναι τόσο ευδιάκριτη που διακρίνεται και στο google earth, σαν να πρόκειται για το Συνικό Τείχος. Είναι ατέλειωτη και το μόνο που "ευδοκιμεί" εδώ.
 |
| Θέα απο υψόμετρο |
Φθάνοντας μετά απο μια συνεχή ανηφόρα 30 λεπτών στην ορεινή Λαγκάδα, καθόμαστε στο πρώτο καφενείο για πρωινό και καφέ. Κάτω απο ένα πλατάνι. Ειναι το πρώτο και τελευταίο δένδρο που συναντάμε.
 |
| Το ξωκλήσι της Αγ. Τριάδος |
Απο το χώρο του πάρκινγκ ξεκινά το μονοπάτι για τους Μύλους, εκεί ψηλα στην κορυφογραμμή
βρίσκονται οι παλιοί Μύλοι του χωριού, που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι (μέχρι το 1974) για την άλεση του σιταριού. Μετά ήρθε ο φίλος μας ο ηλεκτρισμός και ουδείς πλέον ανεβαίνει εκεί πάνω... εκτός απο εμάς.
Η αρχή του μονοπατιού είναι φιδίσια και απότομη μέσα απο πέτρες και αγριόχορτα, αλλά το μονοπάτι διακρίνεται. Σε λίγο φτάνουμε στο "Συνικό Τείχος", που προανέφερα. Απο κοντά φαίνεται σαν να διασχίζουμε γειτονιά, δεξιά-αριστερά έχει τα πέτρινα κτίσματα και στη μέση το μονοπάτι. Ένα πυκνό και λαβυρινθώδες οικιστικό συγκρότημα με φαρδιά
μονοπάτια που εξυπηρετούσαν την επικοινωνία απο οικισμό σε οικισμό, στις εξοχές και τα αλώνια, τα οποία βρίσκονταν σε
μέρη που φυσάει ο αέρας.
Έξω απο τον εγκατελλειμένο οικισμό το μονοπάτι λοξεύει προς τα πάνω και θέλει κάποια προσοχή. Προσπερνάμε ένα ξωκλήσι (μεσα στο οποίο ανάψαμε το καντήλι και λιβανίσαμε) και έχουμε λίγα ακόμη μέτρα για το διάσελο μέσα απο ένα έντονο πετρώδες τοπίο. Ο αέρας γίνεται πολύ ισχυρός γιατί στα διάσελα πάντα φυσά. Λόγω του ανάγλυφου της περιοχής, ο αέρας συμπιέζεται απο τις παρυφές των διπλανών βουνών και βρίσκει βίαιη διέξοδο στο διάσελο. Φανταστείτε το διασελο σαν μια έξοδο κερκίδων σε ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο. Οι φίλαθλοι, όταν εξέρχονται, στριμώχνονται και περπατούν αργά μέχρι να φτάσουν στην πύλη. Εκεί αρχίζουν και τρεχουν, με αποτέλεσμα να ποδοπατηθούν. Κάτι ανάλογο συνέβη και σε μας. Ο αέρας ήταν τόσο δυνατόν που μπορούσε να μας ρίξει κάτω. Αυτός είναι και ο λόγος που έφτιαχναν τους Μύλους σε αέρινους διαδρόμους ή σήμερα εγκαθιστούν τις ανεμογεννήτριες.
Εκεί πάνω στην κορυφογραμμή υπάρχουν 3-4 μύλοι, όλοι σαπίζουν και είναι γκρεμισμένοι. Στο εσωτερικό τους υπάρχει ακόμη όλος ο μηχανολογικός τους εξοπλισμός, τα αξόνια, τα γρανάζια και η μυλόπετρα. Κανεις δεν φροντίζει να τα αποκαταστήσει... φανταστείτε πώς θα ατένιζαν απο μακρυα με τα πανιά τους!!!
Εδώ, δεν είναι να καθίσεις πολύ... επιστρέφουμε με κόπο γιατί έχουμε κόντα τον άνεμο. Ρίχουμε μια τελευταία ματιά στο νότιο Αιγαίο, που ξεχύνεται μπροστά μας, ενώ αχνά απέναντι φαίνονται την Αστυπάλαια (Ν) και πολύ πιο μακρυά την Κω (Α) και την Κάλυμνο (ΒΑ).
Επιστρέφουμε στο "Συνικό Τείχος" και στρίβουμε δεξιά για να συνεχίσουμε σε μια κυκλική διαδρομή. Το μονοπάτι είναι πολύ ευδιάκριτο. Το χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα (μέχρι εδώ έρχονται σίγουρα οι Αμοργιανοί) που συνεχίζει και διασταυρώνεται με το κύριο μονοπάτι προς τον Αγ. Ιωάννη το Θεολόγο και βρίσκουμε εύκολα τη διαδρομή προς την Παναγία την Επανωχωριανή. Εορτάζει ανήμερα της Παναγίας (14 Αυγούστου) και γίνεται ένα μεγάλο πανηγύρι παραμονή της μεγάλης εορτής. Όπως και στο άλλο μεγάλο πανηγύρι του νησιού (της Αγ. Παρασκευής) μοιράζεται δωρεάν το πατατάτο, που είναι κατσικίσιο κρέας στην κατσαρόλα με πατάτες. Θεωρείται ένα παραδοσιακό αμοργιανό πιάτο του νησιού.
Το μονοπάτι συνεχίζει σε κυκλική πορεία, που σημαίνει ότι βλέπουμε τη Λαγκάδα και την παραλία της Αιγιάλης. Κάνουμε στάση στο ξωκλήσι του Αστράτηου, κάπως ξεκομένο απο το κύριο μονοπάτι, η παρουσία του οποίου σε προειδοποιεί μια πινακίδα. Είναι ένα απο τα διακόσια και πλέον ξωκλήσια του νησιού.
|
| Στο βάθος η Νικουριά |
Η απόσταση μέχρι τα Θολάρια είναι ακόμη 40 λεπτά. Βαδίζουμε κάτω απο τον καυτό ήλιο και την πέτρα να ακτινοβολεί λάβα. Καπέλο λεγεωναρίων, αντιηλειακή κρέμα και μπολικό νερό μας συντροφεύουν σε όλες τις πεζοπορίες μας.
Τα Θολάρια εντυπωσιάζουν με τα ολόλευκα ασβεστωμένα σπίτια και την πυκνή τους δόμηση. Δεκάδες στενά δρομάκια περιτριγυρίζουν και διασχίζουν τον οικισμό, ενώ είναι βέβαιο ότι θα μπερδευτείτε ανάμεσά τους όταν τα περπατήσετε. Απο εδω ξεκινά το μονοπάτι προς την Μικρή Βλυχάδα, έναν όρμο στο βόρειο τμήμα του νησιού, άρα και ανεμοδαρμένος.
Απέναντι απο τον οικισμό, ένα επιβλητικό ξωκλήσι (του Προφ. Ηλία) δεσπόζει μόνο του στην κορυφογραμμή. Ο προφ. Ηλίας βρίσκεται πάντου στα ψηλά των ορέων!!
Στο κέντρο του χωριού υπάρει μια μεγαλοπρεπής εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, με τον μπλε τρούλο που φαίνεται και απο τον αντικρινό Ποταμό και τη Λαγκάδα. Εδώ, το πανηγύρι γίνεται την 1η Ιουλίου, ενώ το Πάσχα γιορτάζεται με ιδιαίτερα έθιμα. Βαρελλότα και τα σχετικά εδέσματα.. όλα δωρέαν προς τέρψην του φιλοθεάμονος κοινού!
 |
| Στα σοκάκια των Θολαρίων |
 |
| Ξενοδοχείο ***** |
Από εδω, το μονοπάτι κατηφορίζει προς την παραλία και καταλήγει στη Φωκιότρυπα, που ειναι το ένα άκρο της αμμουδερής παραλίας της Αιγιάλης.
 |
| Αφθονία απο φραγκοσυκιές |
 |
| Πηγάδι στη μέση της διαδρομής |
 |
| Το μονοπάτι απο Αιγιάλη προς Θολάρια |
 |
| Γαιδουράκος μέσα στο λιοπύρι |
 |
| Κατεβαίνοντας προς την Αιγιάλη |
Ο ορεινός οικισμός που δεσπόζει στο νησί είναι η Χώρα, πρωτεύουσα του νησιού και εξαιρετική καλλονή! Ασφαλώς και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με την αρχιτεκτονική της, τις εκκλησίες, το Κάστρο, αλλά και τους ανεμόμυλους. Την
τοποθεσία αυτή είχαν διαλέξει τότε οι κάτοικοι της Αμοργού για να μη
φαίνεται το χωριό από την θάλασσα και να προλαβαίνουν να κρύβονται, όταν
έρχονταν οι πειρατές στο νησί. Επίνειο της Χώρας τα Κατάπολα, όπου
πρώτοι οι Χωραϊτες κατέβηκαν και έφτιαξαν σπίτια και μαγαζιά όταν το
νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος, το 1832 έβαλε τέλος στις λεηλασίες των
πειρατών.
Στον κεντρικό, δρόμο με τα παλαιά καντιρίμια βρίσκονται και τα περισσότερα μαγαζιά της Χώρας. Ταβέρνες, ουζερί, καταστήματα με δώρα, όλα σε παραδοσιακά κτίσματα και στολισμένα από τους ιδιοκτήτες τους, προσθέτουν κάτι το ξεχωριστό στη Χώρα.
Οι Ανεμόμυλοι βρίσκονται στην τοποθεσία τρούλλου και σε όποιο μπαλκόνι να καθίσετε για καφέ θα τους δείτε. Απο την κεντρική πλατεία ξεκινά και ένα δρομάκι για το φρούριο που είναι φτιαγμένο πάνω σε ένα βράχο και δεσπόζει της περιοχής. Σε όλη τη Χώρα υπάρχουν βυζανικοί ναιοί και μεσαιωνικές οικίες ακόμη και ενετικές κατασκευές, μιας και οι τελευταίοι μείναν στο νησί για πολλά χρόνια.
 |
| Ανεβαίνοντας προς το φρούριο |
 |
| Θέα προς τους Μύλους απο το φρούριο |
Η οικοδόμηση του κάστρου χρονολογείται απο τους Ενετούς το 13ο αιώνα, ενώ μπορούσε να πρωτοκτίστηκε απο τους Βυζαντικούς μιας και πολοί αυτοκράτορες ήταν χορηγοί των νησιών. Το κάστρο έχει περίεργη δόμηση. Μια απότομη λίθηνη σκάλα ανεβαίνει απο τη βόρεια πλευρά του και ο επισκέπτης εισέρχεται πρώτα σε ένα πρώναο του Αγ. Γεωργίου. Στο προαύλιο του κάστρου υπάρχει χαμηλό τοίχος με ξερολιθιά που ενισχύεται με πολεμίστρες και δυνατός αέρας. Συνήθως στη Χώρα υπάρχουν δυνατοί άνεμοι. Η θέα φτάνει πολύ μακρυά. Βλέπουμε τη Νάξο και την Ίο. Φανταστείτε πόσο πλεονέκτημα ήταν αυτό την εποχή των πειρατών. Γύρω απο το κάστρο υπάρχουν μεσαιωνικοί οικισμοί που σήμερα έχουν μείνει μόνο κάποια υποτυπώδη ίχνη τους.
 |
| Παραλία του Αγ Παύλου και η Νικουριά |
 |
| Νικουριά με την παραλία του Αγ. Παύλου |
 |
| Παραλία Αγ. Αννης |
 |
| Το εκκλησάκι της Αγ. Αννης στην παραλία |
 |
| Ο αέρας καλά κρατεί |
 |
| Αρσανάς |
 |
| Το μετέωρο βήμα |
 |
| Θέα απο το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας |
|
| Oρμίσκος στην Αγ. Άννα |
 |
| Όρμος Μούρου |
 |
| Όρμος Μούρου |
 |
| Προς την παραλία Μαλτέζι |
 |
| 'Ορμος πριν απο την παραλία Μαλτέζι |
 |
| Παραλία στο Μαλτέζι |
 |
| Μαλτέζι |
 |
| Παραλία Κατάπολα |
 |
| Κατάπολα, τις βραδινές ώρες |
 |
| Όρμος Καλοταρίτισσας |
 |
| Παραλία Καλοταρίτισσας |
Οι Αμοργιανοί προετοιμάζονται για αυτή την ημέρα από της Αγίας Μαρίνας,
στις 17 Ιουλίου. Η διαδικασία είναι κοπιαστική. Πηγαίνουν στην εκκλησία σιτάρι
προκειμένου να γίνει αλεύρι και να φτιαχτούν τα ψωμιά. Οι
γυναίκες αναλαμβάνουν το αλεύρι και οι άντρες μαζεύουν ξύλα και
φροντίζουν τα καζάνια. Την ίδια ημέρα οι Αμοργιανοί σε ένα μεγάλο καζάνι
φτιάχνουν φαγητό για όσους εργάζονται εκείνη τη στιγμή αλλά και για
όσους περνούν τυχαία από εκεί, όπως εμείς.
Για το παραδοσιακό πατατάτο χρειάζονται 150 κιλά κρέας (τα κατσίκια στο βωμό του πατατάτου) και δεκάδες κιλά πατάτες. Από αυτή την ποσότητα βγαίνουν 800 μερίδες οι οποίες προσφέρονται αποκλειστικά και μόνο σε πήλινο. Κριθαράκι γιουβέτσι, γίδες βραστές, κοφτό με μυζήθρα αμοργιανή, πατσάδες από τις γίδες και τα μοσχάρια, παραδοσιακό ξυδάτο αποτελούν τα υπόλοιπα εδέσματα της γιορτής. Οι ντόπιοι έχουν φροντίσει και για όσους νηστεύουν, μαγειρεύοντάς τους ρεβύθια. Για όλα αυτά χρησιμοποιούν τουλάχιστον 13 με 15 τεράστια καζάνια.
 |
| good bye Amorgos |
No comments:
Post a Comment